Pierwsza tablica Dekalogu (Wj 20, 3-7)

Pierwsza tablica Dekalogu odnosi się do przykazań skupionych wokół idei zazdrosnego Boga. Trzeci werset brzmi dosłownie: Nie będziesz miał innych Elohim przed moim obliczem. Innymi słowy: Ja jestem twoim Elohim. Elohim jest liczbą mnogą słowa El, które jest tłumaczone jako Bóg. Elohim oznacza najwyższe bóstwo. Trzeci werset można więc oddać następująco: Inne narody mają swój Elohim, ale dla ciebie Ja, JHWH, jestem twój Elohim, Ja i żaden inny! Tutaj w istocie jest mowa o wierności, przy czym na pierwszym planie wysuwa się wierność Boga, który mówi: Ja, JHWH, jestem twoim Bogiem i będę ci wierny. Pragnę, żeby moja wierność była odwzajemniona. Ważna jest tutaj kolejność: wierność Boga nie jest uzależniona od wierności ludu! Bóg bezwarunkowo uwolnił swój lud i deklaruje własną wierność własnym słowom. Bóg prosi o wierność zwrotną dla dobra Swojego ludu. Wierność Prawu Bożemu pozwoli nam zatrzymać otrzymany dar wolności.
Mówiąc prościej: Bóg uwolnił nas z duchowego Egiptu, ale nie zmusza nas do wytrwania w tej wolności. My możemy podjąć decyzję o powrocie do niewoli egipskiej. Przykazania stoją na straży drogi prowadzącej ku niewoli śmierci. Pokazują kierunek ku życiu, ku szczęściu, ku radości, ku Bogu. Są słupkami wskazującymi drogę naszego rozwoju i szlabanem na drogach prowadzących z powrotem do Egiptu. Przykazania Dekalogu nie ograniczają naszej wolności, pokazują nam drogę rozwoju. W tym sensie Prawo jest wychowawcą, wiele razy o tym mówił święty Paweł, na przykład w drugim liście do Tymoteusza:
Skupiamy się na temacie zazdrosnego Boga. W naszej kulturze zazdrość brzmi pejoratywnie, podczas gdy hebrajskie słowo KaNa opisuje różowe policzki osoby opanowanej gorącym uczuciem. To gorące uczucie dotyczy Boga, który z wielkim zaangażowaniem i przejęciem zainterweniował w celu wyzwolenia swojego ludu z niewoli egipskiej. JHWH zrodził swój lud i przeznaczył go do wolności. Teraz wzywa ten lud do niezłomnej wierności, w duchu pięknej deklaracji ludu z poprzedniego rozdziału: Wszystko, co powiedział JHWH uczynimy! (Wj 19, 8).
Zazdrość Boga jest wyrazem Jego gorącego uczucia, Jego niezłomnego zaangażowania na rzecz wyzwolenia swojego ludu. Egipskie bóstwa doprowadziły Izraelitów do niewoli. Wszystkie bóstwa są wrogami wolności dzieci Bożych. Nie wolno nam flirtować z nimi pod żadnym pozorem i po żadną postacią. Stawką tutaj jest wolność lub unicestwienie. Nie ma trzeciej drogi. Albo służba Bogu, albo niewolnictwo faraona.
Wracając do zakazu oddawania pokłonu rzeźbom, można by przypuszczać, że takie zjawiska są już marginalne w naszym cywilizowanym świecie. Nie widać już ludzi bijących pokłony przed posągami, co nie znaczy, że w naszej cywilizacji nie czcimy już pogańskich bóstw. Nadal je czcimy, ale pod inną postacią. Dzisiejsze bóstwa to przede wszystkim:
- własny rozum (racjonalizm, pycha, ateizm oto nasze współczesne bożki)
- własne ciało (ubóstwiamy własną urodę, zdrowie, modę)
- ubóstwiamy przyjemności (seks, rozrywka, podróże, hobby, kultura, sztuka)
- ubóstwiamy pieniądze (ten bożek dzisiaj doznaje niesłabnącego kultu)
- ubóstwiamy władzę, przemoc, siłę, niepohamowany egoizm, itd.
Tak więc zagrożenie bałwochwalstwem nie zniknęło z naszych społeczeństw. Oddajemy cześć już nie materialnym przedmiotom, ale ideologiom, które są wytworami ludzkiego umysłu, podczas gdy przymierze z JHWH opiera się nie na idei, ale na konkretnym doświadczeniu historycznym wyzwolenia całego ludu Bożego. Opiera się na świadectwie przekazywanym z pokolenia na pokolenie o wolności zdobytej tylko i wyłącznie dzięki interwencji silnego ramieniem JHWH.
Inna różnica między bożkami pogańskimi a kultem oddawanym jedynemu Bogu jest taka, że bożki nie wymagają wiary. Aby sprawnie funkcjonować w pogańskim społeczeństwie, wystarcza się im zewnętrznie kłaniać - to co w sercu się nie liczy. Bóg natomiast stawia wymogi, które stoją na straży wolności wewnętrznej dzieci Bożych. Prawo Dekalogu jest prawem wewnętrznym. W ramach przymierza będzie również oddawany kult zewnętrzny, ale zwróćmy uwagę na porządek opowiadania biblijnego: kult zewnętrzny będzie opisany po przyjęciu Dekalogu, który jest prawem wewnętrznym stojącym na straży naszej wolności i służącym życiu. Prawdziwe życie jest ukierunkowane na Boga, ponieważ Bóg jest jedynym gwarantem życia i wolności.
Służba bożkom jest łatwa, bo jest zewnętrzna: wystarczy kłaniać się silniejszemu i już można wyciągać z tego profity. Taki kult nie wychowuje. Kult JHWH jest tego przeciwieństwem, bo jest kultem wewnętrznym wymagającym pracy wewnętrznej. W kultach pogańskich wystarczy się tutaj kłaniać, tam zapalić świecę, taką modlitewkę odmówić, tu pieniążek wrzucić i już bożek jest na naszych usługach! Ma nam błogosławić i dostarczać nam zdrowia, szczęścia i pomyślności.

Słowa kluczowe (dla wyszukiwarek)
Biblia Pięcioksiąg Tora
Stary Testament Tanach
Księga Wyjścia Szemot Exodus
Mojżesz Aaron faraon
Judaizm Religia żydowska Żydzi
#Dekalog