Ofiara roślinna (Kpł 2)

W poprzednim odcinku omówiliśmy pierwsze wystąpienie słowa nefesz w Biblii. Nefesz oznacza gardło, a więc oddychanie, ogólniej wskazuje na żywotność ludzi, zwierząt i roślin. Korban mincha (ofiara roślinna) składa się głównie z mąki. Ta mąka może być złożona na surowo lub upieczona. Najczystsza mąka o której mowa, to mąka biała, oczyszczona z kłosów. Oliwa symbolizuje tutaj poświęcenie, namaszczenie ofiar, natomiast kadzidło, które było wówczas powszechnie używane w świątyniach bliskowschodnich, jest znakiem okazania czci. Garść całej ofiary jest spalana na ołtarzu na pamiątkę, jako znak ofiary Bogu, podczas gdy większa część zostanie spożyta przez kapłanów w świątyni.
Powyższe przepisy odnoszą się do mąki surowej. Jeśli chodzi o mąkę upieczoną, postępowanie jest podobne, posłuchajmy: (Kpł 2, 4-10)
Część przypadająca kapłanom jest kodesz kodaszim mejszi JHWH, czyli dosłownie święte świętych pochodzące z ognia Bożego w takim znaczeniu, że ogień wypala na tej ofierze znak ukierunkowania na JHWH, przez co ofiara staje się materialnym znakiem Bożego działania, a więc sakramentem. Kodesz kodaszim (święte świętych) jest sakramentem, to znaczy materialny znakiem niewidzialnej rzeczywistości, w tym przypadku chodzi o podniesienie ku Bogu żywotności świata stworzonego, włączając w tym żywotność ofiarodawcy.
Taka ofiara naznaczona Bożym ogniem już nie może opuścić wnętrza świątyni. To, co nie zostało złożone na ołtarzu przypada samym kapłanom. Korban jest więc ofiarą całkowitą, bezzwrotną. Żertwa ofiarna została podniesiona ku Bogu i nie wraca już do profanum. Zauważmy, że w tej liturgii nie chodzi o ściągnięcie Boga na ziemię, bo Bóg już jest w tajemniczy sposób obecny w świątyni. Sama świątynia jest znakiem obecności Boga w najświętszym miejscu. Liturgia ma natomiast na celu podniesienie Izraelitów ku Bogu, a wraz z nimi podniesienie całego stworzenia.
Chlebki mają być upieczone z mąki niekwaszonej, co oczywiście przynosi na myśl przaśniki, które są pieczone specjalnie na Paschę i jedzone przez siedem następnych dni (odsyłam do odpowiedniego odcinka, link). Korban mincha pozwala więc na przedłużenie przez cały rok pamięci o Passze, a więc chodzi o utrzymanie świadomości o tym, że Izraelici nawet po dotarciu do Ziemi Obiecanej nigdy nie przestają wychodzić z Egiptu. Ziemia Obiecana jest dawana wyłącznie tym Izraelitom, którzy codziennie podejmują wysiłek wyjścia z Egiptu. Nawet po zamieszkaniu w Ziemi Obiecanej należy pamiętać o tym, że ta Ziemia nie przestaje być obietnicą. Mieszkańcy tej ziemi nie mogą jej traktować jako zagwarantowanej, bo to grozi zasypianiem pod pretekstem, że darowanej Ziemi już nie można stracić.
Korban mincha przypomina o związku liturgii świątynnej z ruchem wyzwolenia z Egiptu i przypomina o potrzebie pokory. Uświadamia Izraelitów, że ziemia na której się osiedlili i z której czerpią pokarm nie należy do nich! Izraelici nie są posiadaczami Ziemi Obiecanej, są jej beneficjentami, o czym przypomina właśnie obrzęd korban mincha. Przyniesiona ofiara jest ofiarą biedną, tanią, wszystkim dostępną. Ofiara zwierzęca jest ofiarą bogatych, ofiara roślinna wyrównuje biednych i bogatych. Przez korban mincha cały lud stoi przed Bogiem w postawie pokory i ubóstwa, traktuje Ziemię Świętą jako obiecaną tym, którzy trwają w wierności Przymierzu, w wierności ruchu wyzwolenia i podniesienia ku świętości dzięki uczestnictwu w liturgii.
Ziemia obiecana jest podarowana, ale odbiorca daru nie staje się w pełni właścicielem prezentu, nie może nim dysponować tak jakby go kupił za własne pieniądze. Prezent jest znakiem relacji. Jeśli ktoś odsprzeda otrzymany prezent w internecie, to tak jakby odrzucił relację. Prezent należy do mnie, ale poza własnością istnieje relacja z dawcą i moje traktowanie prezentu pokazuje, jaką mam relację z dawcą.
Korban mincha właśnie jest sposobem na wyrażenie tej relacji. W tej relacji uznaję siebie jako biedaka, który otrzymał Ziemię Świętą jako dar po wyzwoleniu. Wszyscy Izraelici mają przynieść Bogu ofiarę roślinną, ponieważ wszyscy są biedakami wyzwolonymi z Egiptu przez Boga, dzięki czemu Bóg uratował nefesz (żywotność) Izraelitów. My ludzie uważamy, że jesteśmy właścicielami naszej żywotności, nie traktujemy jej jako daru, uważamy, że możemy z nią zrobić co chcemy, na przykład marnować nasz własny czas, lub nawet odsyłać dar życia do nadawcy poprzez samobójstwo. Jest to straszliwy błąd, który w Biblii nazywa się grzechem. Grzechem jest przywłaszczenie sobie daru, grzech jest kradzieżą. Korban mincha stoi na straży pamięci o darze, biedni i bogaci są zaproszeni do zbliżenia do Boga witalności własnej wraz z witalnością całej ziemi, otrzymanej w darze po wyzwoleniu z Egiptu a teraz podniesionej ku Bogu.
Ciąg dalszy tekstu podaje parę przepisów liturgicznych, które mają też znaczenie duchowe, posłuchajmy: (Kpł 2, 11-16)

Biblia Pięcioksiąg Tora
Stary Testament Tanach
Księga Kapłańska Wajikra Leviticus