Na przestrzeni stuleci ludzie musieli radzić sobie, jak tylko umieli. W obliczu głodu, represyjnej polityki zaborcy czy okupanta, życie niejednokrotnie było trudne i ciężkie. Dotyczyło to zarówno aspektu politycznego, społecznego i gospodarczego.
Szczególnie widoczne to było w naszym rejonie, gdzie bardzo długo na rzece Przemszy przebiegała granica państwa, w XIX stuleciu przebiegały tędy natomiast granice zaborów. Nawet w okresie okupacji, pomimo faktu, że granica Rzeszy Niemieckiej z Generalnym Gubernatorstwem została przesunięta za Trzebinię (okolice Dulowej), to zachowano tutaj wówczas tzw. granicę policyjną i celną, aby uniemożliwić i wyeliminować lokalny przemyt towarów, głównie żywności ale także ludzi. Byli jednak tacy, którzy ryzykując bardzo wiele, podejmowali działania mające na celu ów przemyt. Trzeba też jasno sobie powiedzieć, że proceder taki podyktowany był ogólną biedą i głodem, a nie chęcią zarobku, chociaż ten ostatni też odgrywał istotną rolę. Niemcy w czasie wojny bardzo surowo karali tego typu kontrabandę. Za działalność taką można było trafić do więzienia czy obozu. Sam pamiętam, jak babcia opowiadała, jak jej mama przyłapana została na tego typu procederze, za co trafiła do więzienia w Wadowicach. Tylko bardzo wysoka łapówka uchroniła ja przed Oświęcimiem. Wbrew pozorom niemieccy żołnierze byli bardzo podatni na przekupstwo i łapówki.
Kiedy skończyła się wojna, przez całe lata czterdzieste panowała w Jaworznie bieda. Ludzie oszczędzali na wszystkim tym, na czym się dało. Jedli bardzo skromnie, oszczędzali zimą na opale. Statystyczna rodzina grzała się zimą przy jednym piecu. Jednocześnie kombinowała tak, by jakoś przeżyć. Jednocześnie jednak ludzie czas spędzali ze sobą. Na pogaduchach, na skubaniu gęsi. Dawniej, już wiele lat po wojnie miejscem zbornym był np. miejscowy magiel. Było to miejsce, w którym nie tylko prasowano (maglowano) pościel, ale nade wszytko plotkowano. Było to wiec swego rodzaju centrum przepływu informacji. Nawiązując po trochu do tematu, przytoczyć wypada jedno ze wspomnień Bartłomieja Cieszyńskiego, w wydanej przez MMJ książce pt. Jaworzno minione. Wspomina on o niejakiej Babie z Prus. Była to starsza kobieta, która przynajmniej raz w miesiącu przyjeżdżała ze Śląska i zbierała zamówienia na konkretne usługi.
Chodziło m.in. o zapotrzebowanie na dywaniki, którymi okrywano w zimie zimne podłogi, aby choć trochę ocieplić mieszkanie. Nie były to jednak dywaniki czy chodniczki taki z jakimi mamy do czynienia dziś. Tak naprawdę miejscowe kobiety wykorzystując starą pościel czy ubrania, cięły te właśnie na cienkie paski. Następnie zwijały je w spory kłębek i jako swego rodzaju kule zawiązywały. Wspomniana baba zabierała kule i po jakimś czasie przywoziła owe dywaniki. Były to tak naprawdę pozszywane ze sobą strzępy i kawałki, które odtąd stanowiły całość. Były one zazwyczaj niewielkie. Rozkładano je pod nogami, między innymi przy łóżkach. Były one nędzne, ale spełniały swą rolę. Sama okolica był również niezwykle nędzna. Wspominany przez pana Cieszyńskiego rodzinny Pszczelnik był wówczas nędznym zlepkiem biednych chałup.
Co ciekawe, tytułową osobę nazywano wówczas właśnie Babą z Prus. Okazało się więc, że pokłosie zaborów i przynależność Śląska do Prus zrobiły krecią robotę i spowodowały, że osoby zza Przemszy utożsamiano nie tylko ze Śląskiem jako takim, ale także z Prusami. Jest to o tyle dziwne, że przynależność Śląska do Prus sięga zaledwie wieku osiemnastego, a na terenie Górnego Śląska żywioł polski silny był nadal obecny po I wojnie światowej, pomimo wielu dekad intensywnej i bezpardonowej germanizacji.
Wyszukiwanie odpowiedzi..
