Zarówno w języku potocznym jak i oficjalnym funkcjonowało bądź funkcjonuje do dzisiaj wiele skrótów, które same w sobie kryją konkretny przekaz i znaczenie. Niekiedy to właśnie same skróty są bardziej rozpowszechnione niż ich ukryty sens. Niektóre z nich wyszły z powszechnego użycia, inne natomiast mają się całkiem dobrze. Natomiast jak jest w tytułowym GOP-em? Co kryje się za owym skrótem i co ma z nim wspólnego miasto Jaworzno?
Jak zapewne wielu z nas pamięta, skrót GOP oznacza Górnośląski Okręg Przemysłowy. Struktura taka istniała niegdyś na pograniczu śląsko- małopolskim, szczególnie w okresie 1975-98, kiedy to na obszarze tym funkcjonowało województwo katowickie. Ale geneza tejże ma swoje korzenie znacznie wcześniej. Nie jest bowiem tajemnicą, że już w stuleciu dziewiętnastym na obszarze tym bardzo intensywnie rozwijał się przemysł. Dotyczyło to rzecz jasna terenu właściwego Górnego Śląska, ale także obszaru Zagłębia Dąbrowskiego, a także, co istotne z naszego punktu widzenia obszaru Zagłębia Krakowskiego, w obrębie którego obszar powiatu chrzanowskiego był szczególnie rozwinięty pod względem gospodarczym (Jaworzno wysuwało się tutaj na pierwszy plan). Pomimo więc granic państwowych, w tym zaborczych, teren ten był najbardziej uprzemysłowionym na ziemiach polskich. Rozwijało się więc tutaj górnictwo, hutnictwo, handel, komunikacja, przemysł chemiczny, przemysł maszynowy czy energetyka. Sytuacja zmieniła się po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Wówczas to około trzydziestu procent plebiscytowego Górnego Śląska przypadło Polsce wraz z większością przemysłu. Powołano też do życia autonomiczne województwo śląskie. Już wtedy pojawiły się pierwsze plany przyłączenia do tegoż województwa obszaru Zagłębia Dąbrowskiego, a nawet zachodniej Małopolski, ze względu na wysoki poziom uprzemysłowienia tychże. Plany te pokrzyżował wybuch II wojny światowej. Sytuacja zmieniła się diametralnie po jej zakończeniu. Wówczas to cały Śląsk znalazł się w granicach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Nastąpił okres zwiększonego poziomu industrializacji i urbanizacji.
Bardzo szybko w granicach województwa śląsko-dąbrowskiego znalazło się Zagłębie Dąbrowskie. Stan taki utrzymał się również wtedy, gdy z województwa tego wyłączono Opolszczyznę, a przyłączono m.in. ziemie częstochowską. Doszło do swego rodzaju unifikacji lokalnego przemysłu w jednym województwie. I tak naprawdę to wówczas zaczęto używać powszechnie terminu Górnośląski Okręg Przemysłowy, który łączył przemysł Śląska i Zagłębia. Kolejnym istotnym etapem była reforma administracyjna z 1975 roku kiedy to powołano do życia 49 województw. Wówczas to Jaworzno, wraz z Chrzanowem czy sama Trzebinia zunifikowane zostały w województwie katowickim. Dlaczego? Otóż ówczesna władza ludowa chciała połączyć w jednym organizmie terytorialnym całość lokalnego przemysłu. Wówczas wydawało się to dość logiczne. Używano już wówczas sformułowania GOP, dotyczyło to jednak nadal terenu Śląska i Zagłębia. Na początku terminu tego nie stosowano wobec Jaworzna czy Chrzanowa. Wobec faktu, że obszar ten był dopiero co wyłączony z Zagłębia Krakowskiego, obszar ten zwano Jaworznicko-Chrzanowskim Okręgiem Przemysłowym. Dopiero z czasem dokonała się swego rodzaju asymilacja i zachodnią Małopolskę zaczęto traktować jako integralną część GOP-u.
Dziś określenie to, czy właściwie skrót pojawia się już o wiele rzadziej, w niczym to jednak nie zmienia faktu, że jest to nadal najbardziej uprzemysłowiony rejon Polski, a określenie aktualne choć znaczna część GOP-u to nie Górny Śląsk. Dziś formalnie GOP funkcjonuje na wielu płaszczyznach jako Zagłębiowsko- Śląska Metropolia, do której Jaworzno już dziś jednak nie należy. Nie zmienia to jednak faktu, że GOP jako taki funkcjonuje w zbiorowej świadomości nadal, łącząc w sobie definicję aglomeracji, okręgu przemysłowego i konurbacji katowickiej, której Jaworzno częścią jest. O ile dwie pierwsze dotyczą więzi ekonomicznych i wszelkich powiązań wynikających z tychże, o tyle ostatnie pojęcie nawiązuje do tkanki miejskiej, tworzącej organiczną, choć nie do końca spójną całość. Jaworzno natomiast jest jej integralną częścią, na co olbrzymi wpływ ma przynależność naszego miasta do województwa śląskiego, w przeciwieństwie do powiatu chrzanowskiego, który należąc do województwa małopolskiego, nie jest traktowany już dziś jako cześć GOP-u czy innych struktur, funkcjonujących na pograniczu śląsko-małopolskim.
Wyszukiwanie odpowiedzi..
