Miejscowości o nazwie Jaworzno mamy w Polsce kilka, Szczakowa jest tylko jedna, ta nasza jaworznicka, natomiast prawdziwą rekordzistką jest Dąbrowa. Miejscowości o tej nazwie można liczyć w setkach. Jednak był taki okres, kiedy na terenie współczesnego Jaworzna, w jego obecnych granicach, funkcjonowały dwa Jaworzna i dwie jednostki administracyjne o nazwie Szczakowa. Jak to możliwe?
Z dzisiejszego punktu widzenia przywykliśmy do tego, że Jaworzno jest spójną i unitarną gminą miejską, będącą jednocześnie miastem na prawach powiatu. Ale w przeszłości teren ten nie był taki zwarty i jednorodny, a na obszarze współczesnego Jaworzna w różnych okresach funkcjonowały aż trzy odrębne miasta. Pamiętać trzeba też o tym, że proces konsolidacji terytorialnej Jaworzna zakończył się pod koniec lat siedemdziesiątych XX wieku. Natomiast jak się rzecz ma z tytułowymi dwoma Jaworznami i dwiema Szczakowymi? Otóż w 1934 roku w ramach rozporządzenia o miastach i miasteczkach powołano do życia gminę miejską Jaworzno. Jednocześnie jednak taką samą gminę powołano do życia w Szczakowej. Nie powinno to wszak zupełnie dziwić. Przecież Szczakowa prawa miejskie posiadała od 1897 roku, a Jaworzno od roku 1901. Rozporządzenie to utrzymywało więc swego rodzaju status quo, a więc dotychczasowy porządek. Ale co istotne, na mocy tego samego rozporządzenia powołano na terenie obecnego Jaworzna także gminy wiejskie. Była to gmina wiejska Jaworzno oraz gmina wiejska Szczakowa. Doszło więc do dość osobliwej sytuacji, w ramach której na obszarze współczesnego Jaworzna istniały dwie gminy o nazwie Jaworzno oraz dwie gminy o nazwie Szczakowa. I tak, jedna z nich (odpowiednio w obrębie Szczakowej i Jaworzna) miała charakter gminy wiejskiej oraz miejskiej.
Gmina miejska Jaworzno obejmowała obszar Jaworzna właściwego, rozciągając się wszak poprzez Pechnik, Niedzieliska, po Jęzor. Jej siedzibą było rzecz jasna Jaworzno. Natomiast gmina wiejska Jaworzno obejmowała Jeleń oraz Byczynę. Przed wojną siedzibą gminy wiejskiej było samo Jaworzno, natomiast po wojnie siedzibą gminy wiejskiej Jaworzno był Jeleń.
Gmina miejska Szczakowa obejmowała natomiast Szczakową jako taką. Gmina wiejska Szczakowa składała się natomiast z Ciężkowic oraz z Długoszyna i Dąbrowy. Co ciekawe teren gminy wiejskiej Szczakowa był rozdzielony obszarem gminy miejskiej Szczakowa. Siedzibą jednej i drugiej była Szczakowa. Stan taki utrzymywał się do 1954 roku. Wyłomem był okres II wojny światowej, kiedy to Niemcy, zarówno pod względem administracyjnym, jak i nazewniczym, usiłowali wprowadzić tutaj swoje porządki.
W 1954 roku, w wyniku kolejnej reformy administracyjnej zniesiono gminy, a na ich miejsce wprowadzono gromady. Wtedy też powołano do życia miasto Szczakowa, z którego jednak, na rzecz Jaworzna wyłączono Dąbrowę Narodową. Dwa lata później Szczakowa finalnie została włączona do Jaworzna. W 1973 roku przywrócono natomiast gminy. Została nią Byczyna, natomiast Jeleń został na cztery lata samodzielnym miastem. W 1977 roku został on jednak przyłączony do Jaworzna i stan taki utrzymuje się do dzisiaj. W tym też okresie, zarówno formalnie jak i faktycznie, zakończył się proces unifikacji i konsolidacji terenu miasta Jaworzna, a stan taki utrzymywany jest do dzisiaj.
Wyszukiwanie odpowiedzi..
