Bitwa pod Kałużówką - opowiada mjr Jerzy Krusenstern

Bitwa pod Kałużówką była największą bitwą stoczoną przez oddziały Armii Krajowej obwodu Dębica w czasie operacji "Burza".

Po opanowaniu przez Sowietów Dębicy 23 sierpnia i przesunięciu się frontu na linię lasu w wioskach Latoszyn, Gumniska i Braciejowice Polacy znaleźli się między linią piechoty niemieckiej a stanowiskami artylerii i okopali się na polanie Kałużówka, na zachód od Braciejowa. W tym momencie Niemcy zaprzestali odwrotu przes sowietami i rozpoczęli organizację obrony, a w rejon zaczęły napływać świeże oddziały nieprzyjaciela. Doszło do ciężkich walk, które trwały do 26 sierpnia. Wówczas mjr "Klamra" wyprowadził podległe mu oddziały z okrążenia w kierunku wschodnim, ukrywając się w lesie w pobliżu przysiółka Południk, a po trzech dniach - 29 sierpnia - rozwiązał je. Sam z około 60 ludźmi pozostał w lasach Braciejowskich do 12 września, kiedy to na Jaworze ostatecznie rozwiązał swój oddział.


Jerzy Krusenstern ps. "Tom" urodził się 22 sierpnia 1924 r. w Druskiennikach. Jest potomkiem arystokratycznego rodu, praprawnuk rosyjskiego admirała Adama Johanna von Krusensterna. W chwili wybuchu wojny miał 16 lat. Jako harcerz pełnił służbę w punkcie obserwacyjnym usytuowanym na wieży ciśnień w Druskiennikach, w pobliżu granicy polsko-litewskiej. W ramach Harcerskiej Służby Pomocniczej przy Korpusie Ochrony Pogranicza obserwował niemieckie samoloty. Następnie, jako ochotnik, znalazł się w Grodnie, gdzie uczestniczył w obronie miasta przed sowietami we wrześniu 1939 r. Przygotowywał butelki z benzyną i dostarczał je do punktów obrony. Pod koniec 1939 roku, ostrzeżony przed aresztowaniem, przedarł się przez niemiecko-sowiecką granicę w okolicach Małkini a następnie dotarł do Warszawy. Od sierpnia 1943 r. do stycznia 1945 r. działał w AK. Przydział: 1 Kompania ppor. Lecha Kloca "Jasnego", I pluton kpr. pchor. rez. piech. Ludwika Wolaka "Orlika", drużyna kpr. pchor. Zbigniewa Tutaja "Nieboty", placówka "Działo" (Dębica), II Zgrupowanie w Akcji "Burza" dowodzonym przez kpt. Romana Kanię "Rygla" - 5 PSK AK. Pod koniec wojny wstąpił do WiN. W czasie poboru wojskowego został aresztowany przez WUBP w Tarnowie, a następnie zwolniony po interwencji znajomego. Do 1956 r. wielokrotnie przesłuchiwany przez UB.