Dzieje kultury polskiej. Wiek XV - sny o potędze. Dokument

Opowieść o tym, jak doszło do powstania rozległego polsko-litewskiego państwa, które po pokonaniu Krzyżaków i odzyskaniu Pomorza Gdańskiego stało się wielonarodowościowym i wielokulturowym mocarstwem europejskim. Historia unii polsko- litewskiej i okoliczności, które doprowadziły do jej ustanowienia. Panowanie Ludwika Andegaweńskiego i jego córki Jadwigi było dla kraju pomyślne. Możnowładcy uznali, że zawarcie unii z sąsiednią Litwą może uczynić z Polski potęgę na skalę europejską. Unia pozwoliłaby też na pokojową chrystianizację ogromnego terytorium, jakim była wówczas Litwa. Nikt chyba wówczas się nie spodziewał, że unia ta przetrwa przez kilkaset lat i będzie precedensem w historii kontynentu. Tę długowieczność zapewnił jej między innymi fakt, że zawarto ją na zasadzie równości i równorzędności partnerów. Tym, co zbliżyło do siebie Polaków i Litwinów, była krzyżacka potęga. Krzyżacy traktowali pogańską Litwę jako teren wypraw krzyżowych. Chrzest rozległego kraju był nieunikniony i przesądzony. Ówczesny książę Litwy, Jagiełło, otrzymał propozycje z dwóch stron - z Moskwy, od Dymitra Dońskiego, i z Polski. Przyjął tę drugą, wraz z ręką Jadwigi Andegaweńskiej. Chrzest Litwy rozpoczął się w 1386 roku - Krzyżacy przyglądali się mu z bezsilną złością. Wkrótce staną się oni wielkim zagrożeniem dla nowego państwa.Triumf Jagiełły pod Grunwaldem zmieni układ sił w środkowej Europie i ugruntuje mocną pozycję polsko-litewskiego państwa. Od Władysława Jagiełły wywodzi się dynastia Jagiellonów, której panowanie było jednym z najbardziej pomyślnych okresów w dziejach Polski. Jagielle szlachta zawdzięczała wiele nowych przywilejów, dzięki którym narodziła się demokracja szlachecka oraz sejm. XV wiek to również epoka światłych umysłów, wielkich uczonych i wybitnych artystów - takich jak Paweł Włodkowic, Stanisław ze Skarbimierza, Jan Długosz, Jan Ostroróg, Grzegorz z Sanoka i Wit Stwosz.