Mała retencja w lesie. Film edukacyjny o gospodarce leśnej

Ziemia składa się w ponad 70 procentach z wody. Niestety tylko 2,5% z tego, to wody słodkie. Polska pod względem odnawialnych zasobów wody słodkiej w Unii Europejskiej znajduje się dopiero na 24 miejscu. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak cennym zasobem jest woda. Tymczasem potrzebujemy jej do codziennego funkcjonowania. Woda wykorzystywana jest nie tylko do picia, ale również w przemyśle, rolnictwie i gospodarstwach domowych. Sposobem na zachowanie jak największych zasobów wody słodkiej jest retencja, czyli gospodarowanie wodą w sposób racjonalny i zrównoważony. W lasach wykorzystuję się tę wiedzę. Zabiegi, które wpływają na zatrzymanie zasobów wody w lesie, nazywamy małą retencją.

Przez małą ilość opadów i krótkie zimy, polskie lasy narażone są na wiele zagrożeń związanych z suszą. Między innymi pożary, na które przesuszona ściółka jest bardziej podatna. Przewlekły brak dostępu do wody może również doprowadzić do zaniku niektórych gatunków, które wolą wilgotne środowiska. Dlatego Leśnicy stosują różne techniki gospodarowania wodą.

Takie zabiegi wpływają pozytywnie na las i żyjące w nim gatunki. Woda zwiększa swoją powierzchnię, spowalnia się jej odpływ z terenów leśnych, więc utrzymuje się ona dłużej w miejscu. Z takich zasobów wodnych mogą korzystać zwierzęta, ptaki i owady. Dodatkowo przy dobrze przeprowadzonej retencji mogą pojawić się nowe gatunki, np. rośliny mokradłowe. Takie zbiorniki są również zabezpieczeniem w razie pożaru.

Lasy Państwowe aktywnie podchodzą do tematu wody w lesie. Podejmują działania z zakresu małej retencji nie tylko na zbiornikach już istniejących, ale również tam, gdzie są ku temu warunki, tworzy się sztuczne zbiorniki. Takie projekty nie byłyby możliwe bez starań o dofinansowania, między innymi z Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ważne w walce z zagrożeniami wywoływanymi przez suszę jest również korzystanie ze śmigłowców i samolotów. Loty patrolowo-gaśnicze stanowią ważny element ochrony przeciwpożarowej.

Coraz bardziej zmienne i gwałtowne warunki pogodowe, zwłaszcza susza, odbijają się negatywnie na funkcjonowaniu ekosystemów leśnych w Polsce. W tym odcinku dowiedzieliśmy się jak Lasy Państwowe, zapobiegają negatywnym skutkom suszy. Retencjonowanie wody w okresach jej nadmiaru jest równie ważne, jak jej zatrzymywanie w okresach suszy. Taką funkcję spełniają zbiorniki retencyjne, zastawki na ciekach wśród bagien i łąk, ale też naturalne mokradła i obszary wodno-błotne. Zatem dbanie o zasoby wodne to kolejna bardzo ważna część gospodarki leśnej. Przy budowie obiektów, tak zwanej małej retencji wodnej, Leśnicy bazują na analizie danych klimatycznych i przyrodniczych oraz wiedzy i doświadczeniu. Za wiele negatywnych zmian w środowisku odpowiedzialność ponosi człowiek. Dlatego, to na barkach nas wszystkich spoczywa zadbanie o zdrowy las i ochronę przyrody dla przyszłych pokoleń.

Materiał powstał przy współpracy z Lasami Państwowymi.