+ Napisz wiadomość
209958 odsłon wideo
Dołączył(a): 2020-03-04
Foldery
W dzisiejszym odcinku historyk Jarosław Sawiak zabierze Państwa do epoki średniowiecza. Opowie jednocześnie o tym, czym były średniowieczne wojny o grody oraz o tym, w jakim stopniu wydarzenia te dotyczyły terenu dzisiejszego Jaworzna. Dowiemy się także tego, która z ówczesnych osad z terenu naszego miasta, a dziś jego dzielnic, w wyniku tychże zmagań została starta z powierzchni ziemi na kilka pokoleń. Serdecznie zapraszamy.

Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl07:41 19 07:41Jaworzno mało znane - Wojny o grody 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

W dzisiejszym odcinku Jarosław Sawiak opowie nam o zjawisku wędrujących wsi, odnosząc się do konkretnych przykładów. Nie jest bowiem tajemnicą, że wsie, miejscowości czy nawet miasta na przestrzeni wieków zmieniały swój punkt ciężkości. Jeden z przykładów dotyczy także terenu współczesnego Jaworzna. A o czym konkretnie będzie mowa? Wyjaśnia wspomniany powyżej historyk. Serdecznie zapraszamy.

Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl07:15 17 07:15Jaworzno mało znane - Wędrująca wieś 720p 720p

Dodał: dlaCiebietv

Nazwa Wędrujące kamienie kojarzy się przede wszystkim z Parkiem Narodowym Dolina Śmierci w Kalifornii i dość osobliwym zjawiskiem przyrodniczym. W dzisiejszym odcinku jednak jaworznicki historyk opowie Państwu również o pewnych kamieniach, a dokładniej o jednym z zakątków Jaworzna gdzie kamienie takowe znajdują się również, zmieniając na przestrzeni dziejów miejsce swego położenia. Co to za kamienie, gdzie się znajdują i kto wprawił je w ruch? Na pytania odpowiada historyk Jarosław Sawiak.

Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl07:03 17 07:03Jaworzno mało znane - Wędrujące kamienie 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Co do zasady Jaworzno, jak i pozostałe osady na terenie współczesnego miasta przez kilka wieków miały charakter prowincjonalny. Pomimo bliskości stołecznego Krakowa osadnictwo na terenie ziemi jaworznickiej było dość rzadkie. Jednak przygraniczny charakter oraz szlaki przebiegające przez okolicę przyczyniały się do wewnętrznej i zewnętrznej migracji. I chociaż miała ona dość ograniczony charakter, to jednak charakteryzowała się między innymi tym, że przybywali tutaj także obcokrajowcy. W okresie nowożytnym niewątpliwy prym wiedli Włosi. O tym, skąd się tutaj wzięli, gdzie dokładnie przebywali, a także o tym, jaki mieli związek z polskim dworem królewskim opowiada Jarosław Sawiak.

Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl10:52 20 10:52Jaworzno mało znane - Włosi w Jaworznie 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

W obrębie współczesnego Jaworzna i w jego najbliższych okolicach na przestrzeni stuleci ukształtował się szereg wsi i osad. Z jakiegoś jednak powodu część z nich nie przetrwała do dziś, pozostając widocznymi jedynie na starych mapach. Dlaczego tak się stało i jakie to były osady? Odpowiada historyk Jarosław Sawiak.

Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl08:54 24 08:54Jaworzno mało znane - Znikające wioski 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Początek listopada to czas, kiedy nasze myśli zmierzają ku tym, którzy odeszli, członków naszych rodzin, przyjaciół, znajomych Pozostają oni w naszej pamięci poprzez to, kim byli i czego w swoim życiu dokonali, zarówno w wymiarze materialnym jak i duchowym.

Jednym z przejawów ich istnienia w dalszej lub bliższej przeszłości są cmentarze, będące swego rodzaju pomnikami wzniesionymi na cześć tych, których już nie ma. Nie inaczej jest w naszym rodzinnym Jaworznie. Mamy i cmentarze parafialne i komunalne, mamy opuszczone zazwyczaj cmentarze choleryczne, ale mamy i cmentarz widmo. Taki, który był przez całe stulecia, na którym spoczęły całe pokolenia jaworznian, a po którym dziś nie ma już śladu. Co to za cmentarz, gdzie się znajdował i dlaczego nie przetrwał do naszych czasów? O tym w dzisiejszym odcinku.



Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl06:29 14 06:29Jaworzno mało znane - cmentarz widmo 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Po jaworznickiej społeczności żydowskiej pozostał m.in. stary kirkut, czyli żydowski cmentarz. Położony jest przy al. Józefa Piłsudskiego. Do współczesności dotrwało jedynie ok. ¼ macew czyli żydowskich nagrobków. O jaworznickiej społeczności żydowskiej opowiada historyk, badacz dziejów Jaworzna Jarosław Sawiak.

Najstarsza macewa jaworznickiego kirkutu pochodzi z 1884 r. Ostatniego pochówku dokonano na tym kirkucie w 1942 r. Potomkowie jaworznickich żydów po wojnie do Jaworzna nie powrócili. Przed dwoma dekadami cmentarz gruntownie uporządkowano dzięki społeczności żydowskiej zamieszkałej w Stanach Zjednoczonych.

Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl08:07 8 08:07Jaworzno mało znane - cmentarz żydowski 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Jaworzno to miasto dość osobliwe; stosunkowo przecież młode, choć jego początki sięgają średniowiecza, miejsce rozwijającego się niegdyś intensywnie przemysłu, a jednocześnie bogate w tereny zielone, historyczna część Małopolski leżąca wszak dzisiaj w granicach województwa śląskiego. Jest ono miejscem z pozoru znanym, szczególnie przez jego własnych mieszkańców, jednak jak widać czasami, nie do końca poznanym i odkrytym. To miasto kontrastów, bogate w historię na jej wielu, zaskakujących czasem płaszczyznach. Dzisiaj więc parę szczegółów o mieście Jaworznie; niektóre z nich zapewne znane, a może jednak nie..? Opowiada jak co tydzień, historyk Jarosław Sawiak.



Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl05:20 15 05:20Jaworzno mało znane - czy wiesz, że..? 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Zadziwiającym jest fakt, że Jaworzno, pomimo średniowiecznej metryki, prawa miejskie uzyskało dopiero na początku XX wieku. Dochodzenie do statusu miasta było wszak procesem długim i żmudnym, napotykającym na szereg trudności i przeszkód. Finalnie jednak prawa te nadano miejscowości Jaworzno w roku 1901, w czasach kiedy nasz kraj, jak i ziemia jaworznicka znajdowały się pod zaborami. W dzisiejszym odcinku wszak nie tyle o kształtowaniu Jaworzna, jako późniejszego miasta w zaborze austriackim, ale o samym zaborze właśnie, zarówno w skali mikro, jak i makro: dlaczego nazwano go Galicją, czy Jaworzno to aby na pewno Galicja, a także o tym, co do tego wszystkiego ma kiełbasa?! Opowiada historyk Jarosław Sawiak.


Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl11:56 16 11:56Jaworzno mało znane - kiełbasa wyborcza 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Gdy tylko słyszymy o zamku z terenu Jaworzna, od razu skojarzenia i myśli nasze kierują się ku mitycznemu niemal zamkowi w Długoszynie lub też w stronę Grodziska bądź Gródka, gdzie założenia obronne rzeczywiście ponoć były.

Tymczasem w ścisłym centrum miasta, naprzeciw urokliwego, choć niewielkiego miejskiego parku, przy dzisiejszej ulicy Pocztowej, przed wojną zwanej ulicą Braci Gutmanów stał niegdyś obiekt zamkiem zwany. I to w dodatku kocim? Gdzie tenże stał, czy rzeczywiście był zamkiem i co wspólnego miał on z kotami? O tym dowiemy się od historyka i badacza dziejów miasta Jaworzna, Jarosława Sawiaka.



Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl07:24 16 07:24Jaworzno mało znane - koci zamek 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Kiedy w 2020 roku wyemitowaliśmy pierwszy odcinek Jaworzno mało znane, nie wiedzieliśmy jeszcze, że tych odcinków będziemy liczyć w setkach. Teraz z okazji jubileuszowego 200. odcinka rozmawiamy w pomysłodawcą i prowadzącym - historykiem Jarosławem Sawiakiem.

W pierwszym odcinku programu Jaworzno mało znane wraz z Jarosławem Sawiakiem szukaliśmy zamku w Długoszynie. Do tej pory zagadka ta w stu procentach nie została rozwikłana, jednak wszystko wskazuje na to, że kiedyś w okolicach Skałki istniały zabudowania o charakterze warownym. Cztery lata, to interesujące opowieści o różnych historycznych zakątkach Jaworzna, a wśród nich Grodzisko, zapomniane już cmentarze choleryczne, czy też kościoły. To, co Jarosław Sawiak mógłby wyróżnić, to jaworznickie kapliczki, przy których w przeszłości niejednokrotnie dokonywano różnych sakramentów. Jarosław Sawiak podkreśla, że praca niosąca przyjemność w pewnym momencie przestaje być pracą, a tak właśnie jest, kiedy to historyk przedstawia widzom teorie i fakty na temat Jaworzna. Jaworzno to miasto poprzemysłowe, które zmienia się w błyskawicznym tempie również na naszych oczach. Ważne jest, by nie pozwolić zapomnieć i muc przekazać historię miasta kolejnym pokoleniom.  Słynne już Polskie Malediwy to tylko niektóre z miejsc, które można polecić każdemu. Tych ciekawych, ponadto ważnych historycznie, jest mnóstwo w mieście. Wiele miejsc jaworznianie odwiedzili już z gospodarzem programu, wiele jeszcze zostało do powiedzenia, ale o tym już podczas kolejnych odcinków, na które serdecznie zapraszamy.


Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl12:44 11 12:44Jaworzno mało znane - odcinek specjalny 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Po grodzie, gródku, długoszyńskim zamku widmo i kocim zamku w centrum, przyszła pora na pałac bo i taki w Jaworznie był. I co nie mniej ważne, w przeciwieństwie do większości wymienionych wcześniej, przetrwał do naszych czasów w doskonałym stanie.

Znajduje się on w ścisłym centrum miasta, przy ulicy Grunwaldzkiej. Niegdyś stanowił integralną część zespołu parkowo- willowego, wzniesiony zaś został jako reprezentacyjna siedziba Jaworznickiego Gwarectwa w drugiej połowie XIX wieku. W latach dwudziestych wieku dwudziestego przebudowany i rozbudowany gruntownie, dziś wygląda równie imponująco jak dawniej. Nigdy nie był własnością żadnego rodu lecz jako obiekt reprezentacyjny zawsze prezentował się wyśmienicie. O tym właśnie pałacu, jego historii i wawelskim wątku tego budynku opowiada historyk Jarosław Sawiak.


Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl08:56 21 08:56Jaworzno mało znane - pałac 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Życie każdego człowieka to nieustanna wędrówka, droga, którą do przebycia ma każdy z nas. Drogi są bodaj najstarszym reliktem i śladem ludzkiego istnienia, przemieszczania się i życia. Dlatego to właśnie droga niejednokrotnie  uznawana jest za symbol ludzkiego bytu; od narodzin aż do nieuchronnej starości i śmierci. Dzisiaj więc o takiej właśnie drodze, wędrówce konkretnego człowieka, pewnej konkretnej kobiety oraz o obiekcie, który integralnie wiąże się z tą właśnie podróżą, będącą dla niej swego rodzaju podróżą życia. 

O szczegółach tej niezwykłej podróży i jej konsekwencjach opowiada jak co tydzień, Jarosław Sawiak.



Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl09:43 21 09:43Jaworzno mało znane - podróż życia 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Przez niemal trzy stulecia niewielka wieś Długoszyn miała dwóch właścicieli. Przeważająca część osady podlegała władzy biskupiego starosty rezydującego w Sławkowie. Natomiast niewielka część wioski podlegała władzy starostów będzińskich, stanowiła więc tzw. królewszczyznę. Granica pomiędzy rzeczonymi częściami przebiegała wzdłuż dzisiejszej ulicy Jana Długosza, a zwana była w XVI stuleciu drogą królewską, łączącą pośrednio Będzin z Krakowem. Dziś zaglądamy do dawnej królewszczyzny, gdzie o prawdopodobnych ruinach nieznanego obiektu, ulokowanego na szczycie Skałki opowiada historyk, Jarosław Sawiak.



Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl07:52 11 07:52Jaworzno mało znane - ruiny czy złudzenie? 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

W budynku dzisiejszej restauracji Dworek mieściło się niegdyś przedszkole. Większość jaworznian do dziś budynek ten nazywa starym przedszkolem. I rzeczywiście; w obiekcie tym i przedszkole było, a sam obiekt starym jest niewątpliwie.

Został on wybudowany w latach 1906-1907 z inicjatywy stojącego wówczas na czele zarządu Jaworznickiego Gwarectwa Dawida Gutmana, który na ten cel przeznaczył swoje własne środki. Nadzór nad pracami budowlanymi spoczął na rękach ówczesnego proboszcza kościoła św. Wojciecha, księdza Stefana Skoczyńskiego. Przedszkole to, zwane wówczas ochronką prowadzone było w tamtych czasach prze siostry zakonne.



Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl04:58 19 04:58Jaworzno mało znane- stare przedszkole 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Po jaworznickiej społeczności żydowskiej pozostało niewiele; garść eksponatów w jaworznickim muzeum, cmentarz usytuowany na osiedlu Podłęże, czy budynek drukarni na jaworznickim rynku. Społeczność ta, stanowiąca przed wojną 10% populacji miasta unicestwiona została przez Niemców niemal całkowicie, tym bardziej zasadnym jest przypominanie o tejże, a także o resztkach kultury materialnej czy duchowej, jaką po sobie pozostawiła. Dlatego właśnie tym razem o jaworznickich synagogach, zarówno tych, które nie przetrwały do dnia dzisiejszego jak i tych, które ocalały mimo wojennej pożogi. O obiektach tych opowiada historyk, Jarosław Sawiak.



Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl08:16 14 08:16Jaworzno mało znane - stare synagogi 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Kamień, obok drewna i cegły to najważniejszy budulec wykorzystywany przez stulecia przez człowieka. Wznoszono z niego mury, płoty, brukowano ulice i płyty rynków, budowano zamki i proste chałupy. Dziś więc o kamieniu właśnie; o jego łupaniu, wydobywaniu i wykorzystywaniu, na przykładzie starego kamieniołomu w Długoszynie, widniejącego już na dziewiętnastowiecznych, austriackich mapach. A także o starych wapiennikach, w których pod wpływem obróbki termicznej pozyskiwano składnik niezbędny do gaszenia wapna. O procesie takowym oraz o tym, czy wapienniki te przetrwały do naszych czasów, opowiada historyk Jarosław Sawiak.



Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl08:36 11 08:36Jaworzno mało znane - stare wapienniki 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Kiedy w Jaworznie słyszymy określenie Skałka to niemal automatycznie oczami wyobraźni widzimy tą, która położona jest w rejonie ulicy Insurekcji Kościuszkowskiej naprzeciw szybu Piłsudski. Nie jest to wszak jedyna skałka na terenie naszego miasta. Istnieje takowa również w rejonie Białej Przemszy, na obrzeżach jaworznickiego Długoszyna, zwana w przeszłości Skałą lub Opoką. To malownicze i nie do końca poznane miejsce kryje w sobie wiele tajemnic, przejawiających się między innymi w różnego rodzaju symbolach, które napotkać możemy spacerując w tejże okolicy. O pochodzeniu tychże, o ich znaczeniu, a także o tym, skąd wzięła się nazwa Skałka i w jaki sposób de facto powstała ta geologiczna formacja opowiada historyk Jarosław Sawiak.



Materiał pochodzi ze strony https://www.jaw.pl
#jaworzno #jawpl09:04 10 09:04Jaworzno mało znane - symbole Skałki 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv

Kto by pomyślał, że mamy w Jaworznie miejsca wyjątkowo malownicze, z rozległymi polami,  łąkami i leśnymi duktami. Choćby taki Długoszyn, malowniczy a na dokładkę można tam odnaleźć zadziwiające wały. Opowiada o nich historyk, badacz dziejów Jaworzna Jarosław Sawiak.

Do długoszyńskich wałów dotrzecie jadąc od starego kościółka parafialnego w Długoszynie ul. Widokową w kierunku Osiedla Stałego.

Materiał pochodzi ze strony http://www.jaw.pl05:42 25 05:42Jaworzno mało znane - wały długoszyńskie 1080p 1080p

Dodał: dlaCiebietv